Βίντεο: Η «υπογραφή» στο σινεμά του Τιμ Μπέρτον

Ανέκαθεν υπήρχε μια μεγάλη συζήτηση για το κατά πόσον η κατανόηση του σινεμά μέσω των δημιουργών του είναι μια «κριτική ασθένεια» που συχνά καταλήγει στον εξωραϊσμό ταινιών με πολλά σεναριακά προβλήματα αμβλυνόμενα από την «υπογραφή». Είναι ενδιαφέρουσα κουβέντα, ενίοτε συναρπαστική αν ανοίγει δρόμους πάνω στο περιεχόμενο και τη λειτουργία του σινεμά. Όπως και να ‘χει όμως, ο Τιμ Μπέρτον είναι ένας σκηνοθέτης που φορά την υπογραφή του στο πέτο.

Αυτό του έδωσε την ευκαρία να κάνει σινεμά ευρείας εμπορική αποδοχής, που ανανέωσε εκ βάθρων ακόμα και την έννοια του blockbuster, ενώ δεν θα ήσουν μακριά από την αλήθεια να τον θεωρούσες και πρόδρομο της κατά Μάρβελ εννόησης του εμπορικού σινεμά – με τις γνωστές εκατέρωθεν αντιλογίες των τελευταίων ημερών.

Τα κάμποσα τελευταία χρόνια οι μεγάλοι προϋπολογισμοί έχουν οικειοποιηθεί τον σκηνοθέτη, με τον ίδιο να μοιάζει μπλεγμένος σ΄ένα γρανάζι που τον υποχρεώνει να εξυπηρετεί το δικό του όραμα ταυτόχρονα με την ικανοποίηση ενός μεγάλου κοινού που ολοένα συντηρητικοποιείται. Δεν είναι εύκολα πράγματα αυτά. Τουλάχιστον όμως, για την ψύχραιμη κριτική, υπάρχει ένα καθήκον εντοπισμού αν όχι του Τιμ Μπέρτον που αγαπήσαμε, τουλάχιστον της έντασης ανάμεσα στο προσωπικό και την συλλογική απαίτηση.

Η οφειλή του Μπέρτον στον γερμανικό εξπρεσιονισμό, το γοτθικό στοιχείο, τα creature έργα του ’50, την παραμυθιακότητα, την κριτική στην κανονικότητα της προαστιακής Αμερικής και βέβαια το κλασικό Φανταστικό, είναι τεράστια. Μέσα από το πρίσμα αυτό ο δημιουργός κατέθεσε μερικά από τα ωραιότερα αισώπεια παραμύθια των τελευταίων 30 ετών. Και (σχεδόν) όλα τους έχουν στην ούγια ένα παιδί «παράταιρο», που δεν χωρούσε στο νεανικό του περιβάλλον, και μια αισιοδοξία, μια -εκκεντρική ίσως- ανθρωπιά κι ένα δίδαγμα που κάνουν την εντυπωσιακή πλειοψηφία των έργων του καλαίσθητες, συναρπαστικές και μαζί ιαματικές διαδικασίες.