Αγρια ανάκριση στυλ FBI στους μεγαλοεργολάβους

Ταυτόχρονα σε διπλανά δωμάτια με στοιχεία ενός κατά του άλλου – Μέσω των email βρήκαν ποιος στήνει μεγάλα έργα – Τι λέει η Επιτροπή Ανταγωνισμού – Αλλάζει καθεστώς η Αττική Οδός – Στο κράτος το Μέγαρο Μουσικής – Αρχισε κανονικός πόλεμος στο λαθρεμπόριο καυσίμων

Με τη μέθοδο των ταυτόχρονων ανακρίσεων, κάτω από ασφυκτική πίεση και απανωτές ερωτήσεις, σε βαθμό ώστε πολλοί φτάνουν να μιλούν για κατάσταση «Κομαντατούρ», τοποθετούμενοι σε διπλανά αλλά χωρίς μεταξύ τους επικοινωνία δωμάτια και κάτω από συνθήκες πρωτοφανούς για τα ελληνικά δεδομένα αυστηρότητας, εξετάζουν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού τους μεγαλύτερους εργολάβους δημοσίων έργων της χώρας.

Δύο χρόνια μετά την αστυνομικού τύπου επιδρομή των εκπροσώπων της Ανεξάρτητης Αρχής στα γραφεία των έξι μεγαλύτερων κατασκευαστικών εταιρειών της χώρας (Ακτωρ ΑΤΕ, Μοχλός, ΑΕΓΕΚ, JP ΑΒΑΞ, INTRAKAT, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) αλλά και των δύο θεσμικών φορέων του κλάδου (ΣΤΕΑΤ και ΣΑΤΕ), σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», σε καθημερινή πλέον βάση από τα τέλη Ιανουαρίου και με εντατικούς ρυθμούς καλούνται τόσο οι διευθύνοντες των εταιρειών όσο και οι μεγαλομέτοχοί τους προκειμένου να δώσουν εξηγήσεις για συμπράξεις, ενδεχόμενες συστάσεις καρτέλ και άλλες τυχόν παράνομες ενέργειες. Πρόκειται για πρόσωπα κύρους, με μεγάλη κοινωνική επιφάνεια και πολιτικές διασυνδέσεις, τα οποία όμως τώρα αναγκάζονται να βρεθούν σε θέση άμυνας και να απολογούνται στην ελέγχουσα αρχή.

Ανακρίσεις με όλη τη σημασία της λέξης 

Η όλη διαδικασία είναι πρωτοφανής. Ολοι οι εμπλεκόμενοι καλούνται ακριβώς την ίδια ώρα, απομονώνονται μεταξύ τους σε ξεχωριστά γραφεία ώστε να μην έχει δυνατότητα ο ένας να γνωρίζει τι απαντά ο άλλος και καταθέτουν. Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες έγκυρες πηγές, οι συνθήκες της ανάκρισης είναι πρωτόγνωρες για Ελληνες επιχειρηματίες που είχαν συνηθίσει σε έρευνες-χάδια, οι οποίες σπάνια τους άγγιζαν και πολύ σπανιότερα κατέληγαν σε αποτέλεσμα. «Μόνο η περίφημη ανακριτική λάμπα λείπει», τονίζει χαριτολογώντας, αλλά με εμφανή ανησυχία γνωστός επιχειρηματίας του κλάδου, ο οποίος φυσικά εκφράζει τις αντιρρήσεις του για τη σφοδρότητα και τον τρόπο αυτής της ελεγκτικής διαδικασίας.

Με μια σειρά ανωμοτί καταθέσεων, παρουσία των νομικών υπερασπιστών εκ μέρους των έξι κατασκευαστικών ομίλων και κατόπιν αυτεπάγγελτης διαδικασίας, οι αρμόδιοι ανακριτές της Επιτροπής Ανταγωνισμού τοποθετούν τον κάθε επιχειρηματία απέναντί τους και με εισαγγελικό τρόπο ρωτούν πιεστικά όλους ακριβώς τα ίδια πράγματα αναφορικά με επικοινωνίες, email που ανταλλάχθηκαν σε σχέση με διαγωνισμούς μεγάλων έργων, ραντεβού που φάνηκε πως συμφωνήθηκαν, τα κριτήρια συμμετοχής σε διαγωνισμούς κ.ά. Μάλιστα είναι πολλές οι φορές που, λες και απευθύνονται σε εκπροσώπους του κοινού ποινικού εγκλήματος, επαναλαμβάνουν φωναχτά τις ίδιες ερωτήσεις ξανά και ξανά, προφανώς επειδή δεν λαμβάνουν πειστικές απαντήσεις. Στόχος είναι να υπάρξουν διασταυρώσεις και φυσικά κάποιοι εκ των εμπλεκομένων να σπάσουν ή να μπερδευτούν ανοίγοντας δρόμους στην έρευνα.

Η πίεση προς τους ελεγχόμενους ομίλους και φορείς είναι τόσο μεγάλη ώστε ορισμένοι επιχειρηματίες φέρονται να έχουν κληθεί ακόμα και πάνω από έξι συνεχόμενες φορές. «Η διαδικασία αυτή είναι εξευτελιστική», τονίζει πηγή με γνώση της κατάστασης, σκιαγραφώντας το αίσθημα από τη μεριά των εμπλεκόμενων εργολάβων, αλλά και τη μεγάλη ανατροπή που συντελέστηκε στον τρόπο ελέγχων από ένα κράτος που δεν μας είχε συνηθίσει να ασκεί την εξουσία του ως όφειλε. Χαρακτηριστικότερο όλων είναι το παράδειγμα της ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, η διοίκηση της οποίας έχει σπάσει κάθε ρεκόρ ως προς τις προσελεύσεις για ανακρίσεις, προφανώς επειδή υπάρχουν ασάφειες που πρέπει να διευκρινιστούν, αλλά και άλλων ομίλων που επισκέφθηκαν τα γραφεία της Επιτροπής Ανταγωνισμού τρεις, τέσσερις ή και πέντε συνεχόμενες φορές.

Στο στόχαστρο ο leader

Οπως και να ’χει, οι πρώτες πληροφορίες αναφέρονται σε ευρήματα που έχουν να κάνουν με τη δράση, τα έργα και τις ημέρες κυρίως των τριών μεγάλων γκρουπ στην αγορά, με έμφαση όμως στον κορυφαίο από άποψης τζίρων όμιλο. Ειδικότερα, πηγές τονίζουν ότι ο μεγαλύτερος παίκτης του κλάδου ελέγχεται για σειρά παραχωρήσεων και για τα έργα του σιδηροδρομικού άξονα Πατρών – Κορίνθου, με έμφαση στο τμήμα Τράπεζας – Πλατάνου, όπου υπήρξαν δύο ξεχωριστές δημοπρασίες και δόθηκαν ιδιαίτερα χαμηλές εκπτώσεις. Ο έλεγχος ως προς τις εκπτώσεις είναι, όπως όλα δείχνουν, ένα σημείο που κυριολεκτικά καίει πολλούς, καθώς παρουσιάζονται συνεννοήσεις και πολύ χαμηλά ποσοστά εκπτώσεων, τα οποία -όλως τυχαίως;- συνεχώς κινούνται στα όρια του 15%-16%. Ειδική έρευνα έχει πραγματοποιηθεί, όπως μαθαίνουμε, και στην υπόθεση της κοινοπραξίας ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ – ΤΕΡΝΑ – JP ΑΒΑΞ αναφορικά με το φαινόμενο του bid rigging, του προκαθορισμού δηλαδή των εκπτώσεων. Επίσης, γίνεται έρευνα για σιδηροδρομικά έργα και το μετρό Θεσσαλονίκης, ένα έργο με μεγάλη χρηματοδότηση, με τα πρώτα αποτελέσματα να δείχνουν αξιοποιήσιμα ευρήματα. Παράλληλα οι έρευνες εστιάζουν το ενδιαφέρον τους σε δημοπρατήσεις έργων στην Κεντρική Μακεδονία όπου διαπιστώθηκαν σημαντικά ευρήματα, αλλά και στον ΧΥΤΑ Χαλκιδικής και το Ομβρια Συκιάς.

Ερευνα στο πνεύμα της εποχής 

Ηδη οι πρώτες ενδείξεις αναφέρονται σε στοιχεία που υπάρχουν από ένα τεράστιο σε όγκο υλικό που ξεπερνά τα 42 gigabytes και πάνω από 10.000 email για προσφορές κυρίως μέχρι το 2008, αλλά και λίγο πιο μετά. Οι αποδείξεις, όπως ακούγεται, είναι καταλυτικές και προετοιμάζουν άπαντες για τεράστια πρόστιμα αλλά και ποινικές ευθύνες. Ολα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο όπου βασική εξαγγελία της νέας κυβέρνησης αλλά και επιταγή των εταίρων μας στην Ευρώπη είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής, η βελτίωση των όρων και των συνθηκών της αγοράς και η μεγάλη σύγκρουση με τη διαπλοκή. Αυτή την πολιτική πρόθεση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το κλίμα διαρκούς κυνηγητού κατά όλων όσοι ορίζονται ως «Ελληνες ολιγάρχες» φαίνεται πως αξιοποιεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού, και μάλιστα σε έναν κλάδο με υψηλή νοηματοδότηση στην ελληνική κοινωνία όπως είναι οι περίφημοι «εργολάβοι», που σε συγκεκριμένες περιπτώσεις πατούν και στα ΜΜΕ. Οι ανακρίσεις είχαν ως ημερομηνία εκκίνησης δύο εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές, γεγονός που αποδεικνύει ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού είχε τα χέρια λυμένα και σε πολιτικό επίπεδο για να πράξει το καθήκον της.

Γνωστές πάντως υπήρξαν οι συγκρούσεις του προέδρου της Αρχής Δημήτρη Κυριτσάκη με στελέχη του πρώην κυβερνητικού σχήματος, που δεν καλοείδαν την επιδρομή του τον Φεβρουάριο του 2013 στα γραφεία των μεγαλοεργολάβων και τα οποία ασκούσαν κάθε είδους πιέσεις. Συγκρούσεις που λίγο έλειψε να του κοστίσουν ακόμα και την ανανέωση της θητείας του το περασμένο φθινόπωρο και ενώ οι έλεγχοι προς τους κατασκευαστές βρίσκονταν σε εξέλιξη. Θα πρέπει να πούμε πως η επιδρομή Κυριτσάκη τον Φεβρουάριο του 2013 είχε γίνει με τρόπο αιφνιδιαστικό και επιχειρήθηκε να αποσιωπηθεί από τα περισσότερα ΜΜΕ. Μάλιστα ο ίδιος στοχοποιήθηκε από μερίδα του Τύπου τόσο κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης δράσης, η οποία πραγματοποιήθηκε με τρόπο κινηματογραφικό, με αποκλεισμούς εισόδων στα γραφεία των μεγάλων ομίλων και σήκωμα αρχείων και ολόκληρων υπολογιστών, όσο και κατά την επίπονη και μακρά -εκ του αντικειμένου της- προσπάθεια διερεύνησης των στοιχείων. Ωστόσο, εξαιτίας της άρνησης του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού να υποχωρήσει ως προς το ελεγκτικό του έργο από τις επιθέσεις συγκεκριμένων συμφερόντων, κάποιοι βουλευτές είχαν επιχειρήσει να θέσουν εμπόδια στο έργο του, ο ίδιος όμως σε καμία περίπτωση δεν ακύρωσε την προσπάθειά του, ούτε υποχώρησε.

Μοίραζαν τα έργα όπως ήθελαν

Τα πρώτα επιβαρυντικά στοιχεία, όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, έχουν να κάνουν με συμφωνίες και συνεννοήσεις εκ των προτέρων από την πλευρά των επιχειρήσεων για τον τρόπο υποβολής των προσφορών ώστε και μεγάλες εκπτώσεις να μη δίνονται και τα δημόσια έργα να μοιράζονται κατά τρόπο τέτοιον που να εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Επρόκειτο, σύμφωνα πάντα με τις πρώτες ενδείξεις και τα στοιχεία, για μια εκ περιτροπής διαδικασία και διανομή των έργων μεταξύ των εταιρειών. Στη δίνη του κυκλώνα φαίνεται κυρίως να βρίσκεται παίκτης-leader του κλάδου, αλλά και δύο τουλάχιστον εταιρείες-δορυφόροι που καθόριζαν μεταξύ τους το παιχνίδι και πολλές φορές πίεζαν και τους άλλους ομίλους να συναινούν ώστε να μη χάνουν δουλειές. Οι εν λόγω τρεις κορυφαίοι όμιλοι μάλιστα, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις έργων, παρουσιάζονταν μαζί ακόμα και ως κοινοπραξία.

Το «ΘΕΜΑ» απευθύνθηκε σε εκπροσώπους της Επιτροπής Ανταγωνισμού οι οποίοι, αν και απέφυγαν να κάνουν επίσημες δηλώσεις ή να αναφερθούν σε στοιχεία των ερευνών τους, ξεκαθάρισαν: «Δεν θα κάνουμε πίσω σε όποιες παρανομίες αποδείχτηκαν ή θα αποδειχτούν». Πάγια εξάλλου εντολή του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού, του ανθρώπου που συντόνισε από την αρχή το σύνθετο αυτό ερευνητικό και ανακριτικό έργο, είναι η διαδικασία αυτή να επιταχυνθεί και να φέρει στο φως όλες τις πτυχές που υπάρχουν. Βέβαια, την ίδια στιγμή εκφράζεται η πεποίθηση πως «δεν πρέπει στο όνομα της κάθαρσης να διαβάλλεται ένας ολόκληρος κλάδος», αν και αυτή η επισήμανση περισσότερο έχει να κάνει με το σύνολο των εταιρειών και όχι με εκείνες για τις οποίες τα στοιχεία είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντικά. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι μετά τις ανακρίσεις θα υπάρξουν αντιρρήσεις των ελεγχομένων, θα ακολουθήσουν τα υπομνήματα, κατόπιν οι διαδικασίες επιβολής προστίμων και πιθανότατα διαδικασία ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων.

Και πολιτική βούληση στήριξης των ερευνών

Η όλη υπόθεση πάντως έχει μεγάλο πολιτικό, εκτός από το δικαστικό και ποινικό, ενδιαφέρον. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως ήδη στην Κομισιόν και στο ελληνικό σκέλος της Task Force παρατηρείται κινητικότητα για το θέμα, ενώ πηγές αναφέρουν ότι, εκτός από τις όποιες βαριές καμπάνες υπάρξουν, θα απαιτηθούν πίσω ακόμα και χρήματα από το ΕΣΠΑ που δόθηκαν για τα συγκεκριμένα έργα. Να θυμίσουμε επίσης πως σε παλαιότερη ερώτηση του τέως ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Χουντή, ο τότε αρμόδιος επίτροπος Χοακίν Αλμούνια είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να  δοθούν μέχρι και αποζημιώσεις από τις ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες προς τους διεθνείς ομίλους που αποκλείστηκαν από τους διαγωνισμούς στη χώρα μας με τρόπο στρεβλό, βάσει των άρθρων 101 και 102 της ΣΛΕΕ (Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης). Παράλληλα, ενδεχόμενες ποινές στους ελληνικούς ομίλους θα εκκινήσουν διαδικασίες αποκλεισμού ή έκπτωσης αυτών από άλλους διαγωνισμούς όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό. Ας μην ξεχνάμε πως εκτός της Ελλάδας, πολλά γκρουπ έχουν παρουσία σε χώρες της Μέσης Ανατολής ή των Βαλκανίων με μεγάλη επιτυχία. Τυχόν ποινές θα οδηγήσουν σε ντόμινο προβλημάτων και εκεί.

Αλλάζει καθεστώς η Αττική Οδός

του  Γιώργου Πετρίδη

– Προς αλλαγή των όρων σύμβασης 
– Η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να συγκρουστεί, αν χρειαστεί, με συμφέροντα προκειμένου να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον και συζητά είτε τη λήξη της σύμβασης πριν από το 2024 είτε τη σημαντική μείωση των διοδίων

Διαπραγματεύσεις με τις εμπλεκόμενες πλευρές για όλα τα εκκρεμή μεγάλα δημόσια έργα οδικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής Οδού, που αποτελεί υπόθεση μακράς μελέτης, είναι αποφασισμένη να ξεκινήσει σύντομα η κυβέρνηση.

Πρόκειται για μία κίνηση με διπλή στόχευση: αφενός να διευθετήσει μείζονα θέματα που αφορούν στις υποδομές και την ανάπτυξη της χώρας, που έχουν βαλτώσει και ταλαιπωρούν επιχειρήσεις, εργαζόμενους και πολίτες. Και αφετέρου για να σταλεί ένα πολιτικό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να συγκρουστεί αν χρειαστεί με συμφέροντα προκειμένου να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον και να «διορθώσει» καταστάσεις που είναι καταφανώς «προβληματικές». Οπως διαβεβαιώνουν κυβερνητικοί παράγοντες, οι κινήσεις αυτές δεν σχετίζονται, ούτε μπορούν να ερμηνευτούν σε καμία περίπτωση ως «εκδικητικές» ενέργειες ή προσπάθεια να πληγεί η επιχειρηματικότητα στη χώρα. Ούτε στοχεύουν σε κανενός είδους ρεβανσιμό ή σε διάθεση αναμέτρησης για πολιτικούς λόγους, όπως λένε. Αφορούν, σημειώνουν, στην αποκατάσταση της νομιμότητας, αλλά και στην προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, καθώς και στην εξυπηρέτηση των πολιτών.

Κορυφαίο στη λίστα, αλλά όχι σε αποσύνδεση από τις άλλες περιπτώσεις είναι βέβαια το καθεστώς της Αττικής Οδού, για την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ έχει από χρόνια εντοπίσει την ανάγκη να εξεταστεί η πορεία υλοποίησης της σύμβασης και υπάρχει θέμα ταχύτερης απόδοσης του έργου στο Δημόσιο. Σύμφωνα με έγκυρες κυβερνητικές πηγές, το ζήτημα της Αττικής Οδού θα εξεταστεί ως μέρος μιας συνολικής διευθέτησης για όλα τα μεγάλα έργα στα οποία εμπλέκονται οι εταιρείες που μετέχουν στην κοινοπραξία εκμετάλλευσής της. Θα ξεκινήσει δηλαδή μία αναλυτική καταγραφή όλων των έργων για τα οποία υπάρχουν διάφορες εκκρεμότητες και αντιδικίες ανάμεσα στο Δημόσιο και στις εταιρείες, ώστε να βρεθεί μια συνολική λύση. «Δεν θα πάμε μεμονωμένα, ούτε έχουμε σκοπό απλά να θέσουμε στο τραπέζι μόνο τις υποθέσεις στις οποίες έχουμε το πάνω χέρι. Θέλουμε να πετύχουμε μια συνολική λύση στο πρόβλημα, να υπολογίσουμε δηλαδή και τις ενστάσεις της άλλης πλευράς, όπου εγείρει αξιώσεις. Αλλά δεν θα εξετάσουμε μόνο τις περιπτώσεις της δεύτερης κατηγορίας, αυτό είναι σαφές και πρέπει να το γνωρίζουν όλοι», τονίζει αρμόδια κυβερνητική πηγή.
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι η κυβέρνηση, έχοντας να αντιμετωπίσει τη στασιμότητα σε μια σειρά έργων και την πίεση των εργολάβων για «όλο και μεγαλύτερα τιμήματα», θα ανοίξει αυτή τη φορά όλη τη βεντάλια και οι διαπραγματεύσεις θα γίνουν και για θέματα «ταμπού», όπως είναι η θεωρούμενη και «ιερή αγελάδα» της κοινοπραξίας που την εκμεταλλεύεται η Αττική Οδός.

Το θέμα της επανεξέτασης των όρων αρκετών συμβάσεων παραχώρησης οδικών αξόνων που συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. και έχουν ανατεθεί σε Ελληνες εργολάβους, περιλαμβανομένης της Αττικής Οδού το έθεσε με κάθε επισημότητα και χωρίς παρερμηνείες κατά την πρόσφατη προεκλογική περίοδο ο νυν υπουργός Ανάπτυξης Γιώργος Σταθάκης. «Δεν είναι όλα τα έργα αυτά προβληματικά, αλλά υπάρχουν κάποια που δείχνουν πιθανόν υπερβολικές αποδόσεις για τους διαχειριστές», είχε δηλώσει τότε στους «Financial Times» ο κ. Σταθάκης, αναφερόμενος ονομαστικά στην Αττική Οδό. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε εκείνη τη συνέντευξη ο σημερινός υπουργός είχε αναφερθεί ιδιαίτερα στην πρόθεση του ΣΥΡΙΖΑ να συγκρουστεί με τους ολιγάρχες και τη μεγάλη φοροδιαφυγή, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στη λίστα Λαγκάρντ, όπου, σημειωτέον, βρίσκονται και ονόματα επιχειρηματιών που μετέχουν στο σχήμα της Αττικής Οδού. Πολλοί παράγοντες που παρακολουθούν την κλιμάκωση του πολιτικού λόγου των κυβερνητικών στελεχών, μηδέ του κ. Αλέξη Τσίπρα εξαιρουμένου, επισημαίνουν ότι το χτύπημα της διαπλοκής και των μεγάλων συμφερόντων που συγκροτούν το ολιγαρχικό σύστημα στη χώρα είναι ειλημμένη απόφαση της κυβέρνησης.

Αλλά και ειδικά για την Αττική Οδό είναι διαδεδομένη η εκτίμηση στα αρμόδια κλιμάκια του ΣΥΡΙΖΑ ότι υπάρχουν για την κοινοπραξία που την εκμεταλλεύεται πολύ υψηλές αποδόσεις, θεαματικά υψηλότερες από εκείνες που προέβλεπε η σύμβαση, όπερ σημαίνει ότι απαιτείται η επανεξέταση της συμφωνίας. Αν και η κοινοπραξία έχει υποστηρίξει σχετικά πρόσφατα, απαντώντας στη σχετική ανακίνηση του θέματος μέσω δημοσιευμάτων ή και δηλώσεων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ ότι η κίνηση των οχημάτων βαίνει μειούμενη και δεν υπάρχουν αποδόσεις πέραν των προβλέψεων, κυβερνητικοί παράγοντες υποστηρίζουν ότι όλα πρέπει να ελεγχθούν. Σημειώνουν ότι, αν δεν γίνει ενδελεχής και ανεξάρτητος έλεγχος για τα κόστη λειτουργίας και τις εταιρείες-δορυφόρους που συνεργάζονται με την κοινοπραξία, δεν είναι δυνατόν να μιλήσει κανείς για τις πραγματικές αποδόσεις. Πηγές από το κυβερνών κόμμα εκτιμούν ότι υπάρχει δυνατότητα για σειρά παρεμβάσεων και βελτιώσεων: από τη λήξη της σύμβασης πολύ νωρίτερα από το 2024, όπως προβλέπεται, άρα την απόδοση του έργου στο Δημόσιο πιο σύντομα, έως τη σημαντική μείωση των διοδίων. Να σημειωθεί ότι οι χρήστες σήμερα χρεώνονται 2,8 ευρώ ανά διέλευση, ενώ τα έσοδα ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ ετησίως, αριθμοί διόλου ευκαταφρόνητοι δηλαδή.

Στο κράτος το Μέγαρο Μουσικής
της Τίνας Μανδηλαρά

Το τεράστιο χρέος των 280 εκατ. ευρώ που χρωστά σε δάνεια, καλείται να διαχειριστεί ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού, που το χαρακτηρίζει «ένα κοστοβόρο όραμα το οποίο οι Ελληνες έχουν πληρώσει χρυσάφι»

Αποφασισμένος να υψώσει δυναμικά τη μάχαιρα που κόβει τους περίπλοκους δεσμούς του Πολιτισμού με παρέες, συμφέροντα και παράδοξες συντεταγμένες φάνηκε ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης κατά τη συνολική ενημέρωση που είχαμε μαζί του. Καθισμένοι στο πανέμορφο καφέ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ανάμεσα σε εκθέματα που μας κάνουν πραγματικά περήφανους για τον πολιτισμό μας, μια ηλιόλουστη μέρα λύσαμε κάθε απορία για το τι μέλλει γενέσθαι σε ένα υπουργείο που τα τελευταία χρόνια έμοιαζε απλώς διακοσμητικό.

Ο κ. Ξυδάκης, δημοσιογράφος, συγγραφέας αλλά και βαθύς γνώστης των θεμάτων του Πολιτισμού, επιθυμεί να τραβήξει το σκοινί καταργώντας ή αναθεωρώντας ιδρύματα και οργανισμούς που εξυπηρετούσαν «ημέτερες» καταστάσεις -όπως το Ελληνικό Iδρυμα Πολιτισμού-, να αλλάξει την αναχρονιστική δομή του υπουργείου και τον οργανισμό, να επανεξετάσει τις χορηγίες και να βελτιώσει το καθεστώς στον χώρο του βιβλίου επαναφέροντας την ενιαία τιμή. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι θέλει να επιλύσει τα μεγάλα προβλήματα και χρέη όπως αυτά που προέρχονται από τη μεγάλη μαύρη τρύπα που λέγεται Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

«Το Μέγαρο Μουσικής ήταν ιδιωτική τρέλα»

Επισημαίνοντας τον σπουδαίο ρόλο που διαδραμάτισε το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στον ελληνικό πολιτισμό, μαθαίνοντας στους Ελληνες την κλασική μουσική και φέρνοντας από το εξωτερικό σπουδαίες ορχήστρες, ο κ. Ξυδάκης προέβαλε ωστόσο τις ενστάσεις ή του όσον αφορά στον τρόπο οικονομικής διαχείρισής του. «Το Μέγαρο Μουσικής προσέφερε πολλά στην πολιτιστική ζωή, αλλά ως διαχείριση ήταν ένα μοντέλο ιδιωτικής τρέλας με δημόσιο χρήμα», είπε. Αναφέρθηκε σε μια «δεσποτική συμπεριφορά» απέναντι σε ορχήστρες όπως η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και η Λυρική Σκηνή, στις μεγάλες παρακρατήσεις και το ιδιότυπο νομικό καθεστώς του. Τόνισε μάλιστα ότι μελετάται σοβαρά να αλλάξει το νομικό καθεστώς του, το οποίο προς το παρόν επιτρέπει, βάσει της λειτουργίας του ως Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου, να έχει έσοδα αλλά να μη βρίσκεται στα χέρια του κράτους ή του υπουργείου Πολιτισμού.

Ο υπουργός ήταν κατηγορηματικός ότι πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος το κράτος να ανακτήσει την ιδιοκτησία του Μεγάρου Μουσικής – «ένα κοστοβόρο όραμα το οποίο οι Ελληνες έχουν πληρώσει χρυσάφι». Το μείζον, ωστόσο, πρόβλημα στο οποίο αναφέρθηκε είναι το μεγάλο χρέος του Μεγάρου, το οποίο ανέρχεται περίπου στα 280 εκατ. ευρώ (τα επίσημα από τα τρία δάνεια είναι της τάξης των 245 εκατ. ευρώ, αλλά υπάρχουν και άλλα, άδηλα, όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός). Τα δάνεια είχαν ληφθεί από την Εθνική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων με εγγύηση σε όλα το Ελληνικό Δημόσιο. Τα στοιχεία μάλιστα είχαν δοθεί επίσημα στη Βουλή από τον τότε αναπληρωτή Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα τον Σεπτέμβριο του 2013, ύστερα από σχετική ερώτηση 10 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ. Τότε ο κ. Σταϊκούρας είχε υποστηρίξει ότι δεν είχε διενεργηθεί έλεγχος στο Μέγαρο από τη Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικών Ελέγχων ακριβώς επειδή κάτι τέτοιο δεν υπαγορεύεται από το νομικό καθεστώς του (το Μέγαρο λειτουργεί ως ΝΠΙΔ).

Σε αυτό το νομικό καθεστώς αναφέρθηκε τώρα ο κ. Ξυδάκης, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα αλλάξει για να μπορέσουν να διενεργηθούν οι απαραίτητοι λογιστικοί έλεγχοι, αλλά και να μπορεί το κράτος να έχει την  εποπτεία και -το σημαντικότερο- την κυριότητα των εσόδων. Μια αντίστοιχη ρύθμιση βέβαια είχε μελετηθεί και στο παρελθόν, όχι με την απόλυτη, αλλά με την εν μέρει επαναφορά της κυριότητας του Μεγάρου Μουσικής Μουσικής στο κράτος – πράγμα παράδοξο αν σκεφτεί κανείς ότι το Μέγαρο παραμένει τύποις δημόσιο και επιχορηγούμενο από το κράτος. Η νομοθετική ρύθμιση που εξεταζόταν τότε θα μεταβίβαζε στο Ελληνικό Δημόσιο την κυριότητα του παλιού κτιρίου του Μεγάρου Μουσικής με τη συμφωνία ότι η ίδια η Πολιτεία θα μπορεί να ορίζει τα περισσότερα μέλη, και τα υπόλοιπα θα προέρχονται από τον Σύλλογο «Φίλοι του Μεγάρου Μουσικής».

Το νέο κτίριο δεν είχε περιληφθεί στη συμφωνία, προφανώς επειδή δεν ήταν τότε νόμιμη η λειτουργία του (όπως μάθαμε από τον κ. Ξυδάκη, αυτή εξασφαλίστηκε μόλις πρόσφατα, αφού το Μέγαρο Μουσικής λειτουργούσε ως συνεδριακό κέντρο!).

Αλλά και η συμφωνία εκείνη δεν πέρασε ποτέ και αντ’ αυτού αποφασίστηκε το Δημόσιο για ένα εύλογο χρονικό διάστημα (σε ειδική τροπολογία που φέρει τις υπογραφές των τεσσάρων υπουργείων: Οικονομικών, Ανάπτυξης, Πολιτισμού και Εργασίας) να επιτρέπει την απρόσκοπτη λειτουργία του Μεγάρου χωρίς να είναι υποχρεωμένο να «προσκομίζει αποδεικτικό φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας για τα χρέη του προς το Ελληνικό Δημόσιο, το ΙΚΑ ή άλλους ασφαλιστικούς οργανισμούς» και να μην επιτρέπεται «η εις βάρος του διενέργεια πάσης φύσεως συμψηφισμού που αφορά βεβαιωμένες χρηματικές απαιτήσεις του Ελληνικού Δημόσιου ή των ασφαλιστικών οργανισμών», καθώς και να ανασταλούν «οι κατά του ΟΜΜΑ και κάθε άλλου συνυπόχρεου με αυτόν προσώπου πάσης φύσεως πράξεις διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης, καθώς και η λήψη οποιουδήποτε ασφαλιστικού ή διασφαλιστικού μέτρου».

Η σχετική τροπολογία που ανέτρεπε τη σχεδιαζόμενη απόφαση είχε ληφθεί ύστερα από σύσκεψη που είχε γίνει στο γραφείο του τότε υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού, του αναπληρωτή Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα και του προέδρου του ΟΜΜΑ Γιάννη Μάνου. Να σημειώσουμε ότι λίγες μέρες πριν από τις πρόσφατες εκλογές παραιτήθηκε ο εκτελών χρέη γενικού διευθυντή, Γιώργος Δημαράς, ενώ πολλά λένε ότι είναι τα προβλήματα που θέτουν σε κίνδυνο την απρόσκοπτη λειτουργία του Μεγάρου Μουσικής επειδή ακριβώς έχουν περικοπεί τα ποσά της χρηματοδότησής του από τον Προϋπολογισμό.

Οι εργαζόμενοι, υπερβαίνοντας τα προβλήματα και μένοντας απλήρωτοι για αρκετούς μήνες στο παρελθόν και με προσωπικές θυσίες, πολλές φορές έχουν καταφέρει όχι μόνο να κρατήσουν το Μέγαρο ανοιχτό, αλλά και υψηλό το επίπεδο των εκδηλώσεων και των παραστάσεων. Είναι τραγική ειρωνεία, αλλά ειδικά φέτος το πρόγραμμα του Μεγάρου Μουσικής είναι ιδιαίτερα εμπλουτισμένο με την παρουσία ξακουστών ορχηστρών, με μια φαντασμαγορική και πρωτοποριακή παρουσίαση προγράμματος, με αναμεταδόσεις διάσημων θεατρικών παραστάσεων από το εξωτερικό. Οπως σχολίασε σχετικά και ο Παντελής Καψής  στο Facebook, σε μία από τις πρόσφατες συζητήσεις για το μέλλον του Μεγάρου και απαντώντας σχετικά στον υπουργό Πολιτισμού: «Ναι, το Μέγαρο ήταν μια ιδιωτική τρέλα. Ενας ιδιώτης τρελός έβαλε χρήματα, μάζεψε χρήματα από χορηγούς και αξιοποίησε την ισχύ του για να εξασφαλίσει χρήματα από το κράτος. Το αποτέλεσμα αυτής της τρέλας ήταν ένας θεσμός και ένας χώρος που άλλαξαν τα πολιτιστικά δεδομένα της πόλης – ακολούθησαν η Στέγη και σε λίγο το Ιδρυμα Νιάρχου. Σήμερα ουσιαστικά ανήκει στο κράτος. Είναι άραγε αρνητικός ο απολογισμός;».

Μόνο που το Μέγαρο τύποις ανήκει στο κράτος και αυτό επιδιώκει, όπως λέει ο υπουργός Πολιτισμού – και όλοι εύχονται να το πράξει εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη λειτουργία του και τη διαφύλαξη των θέσεων εργασίας των υπαλλήλων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μοναδικός υπουργός που είχε δηλώσει ότι «το Μέγαρο Πολιτισμού ανήκει στον λαό» είναι ο υπουργός Πολιτισμού Πέτρος Τατούλης, μόνο που τίποτα δεν άλλαξε ούτε στον τρόπο λειτουργίας του, ούτε στους ελέγχους, ούτε στα χρέη του.

Αρχισε κανονικός πόλεμος στο λαθρεμπόριο καυσίμων

της Νεφέλης Λυγερού

Το οικονομικό επιτελείο εστιάζει την προσπάθειά του στη βελτίωση του ήδη υπάρχοντος συστήματος εισροών – εκροών στα πρατήρια καυσίμων, αλλά και στην εξεύρεση λύσεων, όπως η εγκατάσταση ηλεκτρονικού ελέγχου παρακολούθησης με GPS, η χημική ταυτοποίηση του καυσίμου, αλλά και η τοποθέτηση barcode στα πακέτα τσιγάρων και στα ποτά.

Απόλυτη προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι η δραστική αύξηση των δημοσίων εσόδων με συστηματική πάταξη της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου στα καύσιμα, στα τσιγάρα και τα ποτά, σύμφωνα με ανώτατο κυβερνητικό παράγοντα. «Τα πάντα θα κριθούν σε αυτό το μέτωπο», προσθέτει ο ίδιος τονίζοντας ότι κρίσιμο ρόλο έχει εκ της θέσεώς της η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη. Από την έκβαση αυτής της μάχης θα κριθεί το αν θα βρεθούν οι πόροι για να καλυφθούν κενά στα ασφαλιστικά ταμεία και να χρηματοδοτηθούν δράσεις που έχουν στόχο να αμβλύνουν την ανθρωπιστική κρίση.

Στην ερώτηση, πάντως, πόσα είναι τα έσοδα αυτά, οι αρμόδιοι επισήμως αποφεύγουν να αναφέρουν αριθμούς. Ορισμένοι εξ αυτών ανεπισήμως κάνουν λόγο για 1,5 δισ. ευρώ. Ωστόσο, κύκλοι της αγοράς θεωρούν αυτές τις εκτιμήσεις από υπεραισιόδοξες έως ανεδαφικές. Από την πλευρά της υπουργού υποστηρίζεται ότι «κανείς δεν γνωρίζει πόσα χρήματα μπορούν να αντληθούν. Αν κάποιος κάνει λόγο για συγκεκριμένα ποσά, είναι τουλάχιστον αφελής.
Σίγουρα, όμως, είναι αρκετά για να δικαιολογούν τον αγώνα που έχουμε μπροστά μας». Πράγματι, μόνο από τα λαθραία υγρά καύσιμα και τσιγάρα η συνολική ζημία του Δημοσίου εκτιμάται σε τουλάχιστον 1,5 δισ. ευρώ ετησίως. Αν προσθέσει κανείς και τα αλκοολούχα ποτά, η διαρροή εσόδων από τα κυκλώματα του λαθρεμπορίου είναι τεράστια. Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που το οικονομικό επιτελείο εστιάζει την προσπάθειά του σε αυτό το αμαρτωλό μέτωπο. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, προτεραιότητα έχουν τα καύσιμα.
Σε πρώτη φάση θα εφαρμοστούν πλήρως τα ήδη ισχύοντα μέτρα για την πάταξη της παράνομης διακίνησής τους, καθώς μέχρι τώρα έχουν εφαρμοστεί μόνο όσον αφορά στα βενζινάδικα. Πρόθεση του υπουργείου, λοιπόν, είναι να τελειοποιήσει το σύστημα εισροών – εκροών. Επίσης, ψάχνει εναλλακτικούς τρόπους για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου στα ναυτιλιακά καύσιμα, με την παράνομη μεταφορά με βυτιοφόρα και τη λαθραία αποθήκευση σε δεξαμενές.

«Εκεί είναι τα πολλά χρήματα και τα μεγάλα συμφέροντα. Αν δεν προσανατολιστούμε προς αυτή την κατεύθυνση, έχουμε χάσει το παιχνίδι», σχολιάζει έμπειρος υπηρεσιακός παράγοντας που ασχολείται με το αντικείμενο. Ο ίδιος ομολογεί πως το βασικό εμπόδιο τα προηγούμενα χρόνια ήταν η απουσία πολιτικής βούλησης της πολιτικής ηγεσίας και η εκτεταμένη διαφθορά στο επίπεδο αρμοδίων υπαλλήλων.

Ο ίδιος παράγοντας προσθέτει ότι είναι απαραίτητο «να τελειοποιήσουμε το σύστημα ελέγχου εισροών – εκροών που δεν λειτουργεί στο σύνολο των πρατηρίων. Σε κάποιες περιπτώσεις παραβιάζεται, με αποτέλεσμα να αλλοιώνονται τα στοιχεία από την καταγραφή του λογισμικού. Δεν είναι, όμως, λίγοι και οι πρατηριούχοι που δεν το έχουν ακόμα εγκαταστήσει. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν επιβληθεί ποινές. Τα πρόστιμα είναι ελάχιστα».

Διαφωνούν οι πρατηριούχοι

Οι πρατηριούχοι, όμως, έχουν αντίθετη γνώμη. «Υποχρεωθήκαμε να χρηματοδοτήσουμε την αγορά και την τοποθέτηση του συστήματος εισροών – εκροών, που κοστίζει περίπου 10.000 ευρώ, με την υπόσχεση ότι θα επιδοτηθεί κατά 35%-40% από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων», αναφέρουν από την πλευρά τους. Η επιδότηση, όμως, δεν φαίνεται να έρχεται, γεγονός που αποτρέπει την εγκατάσταση σε πολλά πρατήρια. Τέλος, υπάρχουν και πρατήρια που έχουν εγκαταστήσει το σύστημα και δεν έχουν διασυνδεθεί με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, η οποία και ελέγχει διαδικτυακά τη διακίνηση καυσίμων.
Πηγές του υπουργείου Οικονομικών δήλωσαν στο «ΘΕΜΑ»: «Εξετάζουμε πολύ σοβαρά διάφορους τρόπους, όπως την εγκατάσταση ηλεκτρονικού ελέγχου παρακολούθησης με GPS για τη διαδρομή των μέσων μεταφοράς καυσίμων προς την εσωτερική αγορά ή προς εξαγωγή μέχρι του τελικού προορισμού. Ενα άλλο σύστημα που συζητάμε είναι η χημική ταυτοποίηση του καυσίμου». Η πρόταση αυτή είχε συζητηθεί και την εποχή που γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων ήταν ο κ. Χάρης Θεοχάρης. «Το τεχνικό υπόβαθρο υπάρχει και μπορεί να εφαρμοστεί σε ελάχιστο χρόνο», μας διαβεβαιώνει πηγή από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων. Σε συνομιλία με έναν ακόμα τεχνοκράτη του υπουργείου, μας αποκάλυψε ίσως τον πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος: «Γιατί δεν κάνουμε ένα σύστημα εισροών – εκροών στις αποθήκες καυσίμων; Την πρόταση αυτή την έχουμε υποβάλει, αλλά δεν υπήρξε απάντηση από την προηγούμενη κυβέρνηση. Περιμένουμε να δούμε πώς θα κινηθεί η σημερινή».

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών θεωρεί ότι αυτή τη στιγμή προέχει ο θωρακισμός της λειτουργίας του συστήματος εισροών – εκροών, ενώ στη συνέχεια θα εφαρμοστούν νέα μέτρα και μόνο τότε θα πραγματοποιηθεί η μείωση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης σε βενζίνη, πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης. Σε ό,τι αφορά τη λαθρεμπορία καπνού, τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα. «Αν δεν εντοπίσεις την παράβαση επιτόπου, δύσκολα βγάζεις άκρη», μας αποκαλύπτει έμπειρος τελωνειακός. «Συχνά πιάνουμε στα πράσα κάποιο κοντέινερ, αλλά δεν υπάρχει κάποιο έσοδο για το κράτος». Στη διάθεση των αρμοδίων υπηρεσιών, πάντως, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός πληροφοριών για τα κυκλώματα.

Το κράτος δέχεται ισχυρές πιέσεις από τις καπνοβιομηχανίες, οι οποίες διαμαρτύρονται για τη φορολογική πολιτική που, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, «έχει αποτύχει επειδή δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα έσοδα στο Δημόσιο». Οι καπνοβιομηχανίες δηλώνουν, μάλιστα, διατεθειμένες να εκπαιδεύσουν τεχνικά τα στελέχη των τελωνείων και του Λιμενικού για την αναγνώριση και τον εντοπισμό παραποιημένων τσιγάρων. Υπηρεσιακό στέλεχος που ασχολείται με το ζήτημα αποκαλύπτει στο «ΘΕΜΑ» πως πίσω από τα κυκλώματα των μικρομεσαίων λαθρεμπόρων βρίσκονται κολοσσοί της καπνοβιομηχανίας. Αναφέρει, μάλιστα, μια πρόταση που έχει ήδη συζητηθεί και έχει όλες τις προδιαγραφές να φέρει δραστικά αποτελέσματα: την αντικατάσταση της ταινίας που υπάρχει στα πακέτα από ένα ειδικό barcode. Με τον τρόπο αυτό θα απαλλάσσονταν οι καπνοβιομηχανίες από το κόστος της ταινίας και θα ταυτοποιούσαν το πακέτο, το οποίο θα είχε πάνω του πληροφορίες για την προέλευσή του.

Το ίδιο υπηρεσιακό στέλεχος υποστηρίζει ότι η πρόταση αυτή, που δεν θα κόστιζε τίποτα στο Ελληνικό Δημόσιο, έχει απασχολήσει και ανώτατα στελέχη των προηγούμενων κυβερνήσεων, που ενώ στην αρχή έδειξαν διάθεση να την προχωρήσουν, στη συνέχεια την εγκατέλειψαν. Οταν ρωτήσαμε την αιτία για την οποία εγκαταλείφθηκε, μας απάντησε ότι την τορπίλισαν πολυεθνικές καπνοβιομηχανίες σε συνεργασία με υπηρεσιακούς παράγοντες που προφανώς επωφελούνται από τη σημερινή κατάσταση. Το συγκεκριμένο barcode μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί και στα ποτά, αναφέρει η ίδια πηγή. Τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί τα κρούσματα παράνομων εισαγωγών αλκοολούχων ποτών από γειτονικές χώρες, καθώς τα κυκλώματα λαθρεμπόρων εκμεταλλεύονται τη μεγάλη ψαλίδα στον φόρο οινοπνεύματος.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις βλέπουν τη ζήτηση των νόμιμων προϊόντων τους να παίρνει την κάτω βόλτα και μαζί με αυτή κατρακυλά και η απόδοση ΕΦΚ και ΦΠΑ. Κύριο μέλημα του υπουργείου είναι να κλείσει τις κύριες πύλες εισόδου λαθραίων ποτών, που είναι η Βουλγαρία, η ΠΓΔΜ, η Αλβανία, η Ρουμανία, η Ιταλία αλλά και η Κύπρος. Για τον λόγο αυτό αναμένεται να ενταθούν και οι έλεγχοι.

Εμπειρα στελέχη υποστηρίζουν ότι είναι επιτακτική η ανάγκη μιας πιο αποτελεσματικής οργάνωσης και πιο συντονισμένης δράσης των ελεγκτικών μηχανισμών. «Αν δεν υπάρξει ουσιαστικότερη συνεργασία μεταξύ του υπουργείου Ανάπτυξης και του Οικονομικών, δεν πρόκειται να φέρει αποτέλεσμα καμία προσπάθεια». Προσθέτουν, δε, ότι τα δύο υπουργεία πρέπει να κάνουν τους ελέγχους με ενοποιημένα κλιμάκια. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε κυβερνητικός παράγοντας που δεν έχει άμεση εμπλοκή με το θέμα αλλά συμμετέχει στο οικονομικό επιτελείο, «αυτό είναι κρίσιμο στοίχημα για την κυβέρνηση. Θα δείξει αν όλα όσα λέμε για πόλεμο εναντίον της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής είναι ευχολόγια ή επεξεργασμένο πολιτικό σχέδιο». Συνεργάτης της κυρίας Βαλαβάνη μας είπε ότι «ο ελληνικός λαός μάς περιμένει στη γωνία. Οι κινήσεις σε αυτό το μέτωπο αποτελούν ένα πρώτο κρίσιμο τεστ. Δοκιμάζονται η αξιοπιστία, η αποτελεσματικότητα και η ταχύτητά μας».

«Ούτε ψύλλος στον κόρφο της», ψιθυρίζουν στους διαδρόμους του υπουργείου Οικονομικών για την αναπληρώτρια υπουργό. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι ο νευραλγικός τομέας των φορολογικών εσόδων δεν ήταν καν επιθυμία της κυρίας Βαλαβάνη. Για να ανταποκριθεί στην αποστολή της είναι υποχρεωμένη να έχει αρωγούς κάποιους παίκτες-κλειδιά του κρατικού μηχανισμού.

Εκ των πραγμάτων, κομβικό ρόλο παίζει η γενική γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Κατερίνα Σαββαΐδου, η οποία ορίστηκε σε αυτή τη θέση από την προηγούμενη κυβέρνηση, μετά την απομάκρυνση του κ. Χάρη Θεοχάρη. Η θέση είναι νευραλγική, κάτι που αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ο κ. Γιάνης Βαρουφάκης υποχρεώθηκε να δεσμευτεί στη γνωστή επιστολή του προς τον πρόεδρο του Eurogroup ότι η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων θα ανεξαρτητοποιηθεί. Υπενθυμίζουμε πως αυτό είναι μόνιμη απαίτηση της τρόικας.

Αν και η κυβέρνηση επιθυμεί να αντικαταστήσει την κυρία Σαββαΐδου, αρμόδια στελέχη της ομολογούν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις ότι η απομάκρυνσή της δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το μεγαλύτερο εμπόδιο δεν είναι το πενταετές συμβόλαιό της και η αποζημίωση σε περίπτωση που εκδιωχθεί, αλλά το γεγονός ότι οι θεσμοί έχουν δηλώσει σαφώς πως δεν πρέπει να υπάρξει αλλαγή σε αυτό το πόστο. Μια πρόταση που συζητείται στο υπουργείο είναι να παραμείνει η κυρία Σαββαΐδου, να εργαστεί με τριμηνιαίους στόχους και σε περίπτωση που δεν τους εκπληρώσει να υπάρχει πρόβλεψη που θα δικαιολογεί απολύτως την απομάκρυνσή της.

Ο ρόλος του Παναγιώτη Νικολούδη

Συνεργασία με την κυρία Βαλαβάνη έχει και ο υπουργός Επικρατείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς Παναγιώτης Νικολούδης. Αν και τον πρώτο λόγο έχει το υπουργείο Οικονομικών, ο υπουργός Επικρατείας προορίζεται να παίξει κρίσιμο επιτελικό ρόλο. Οχι μόνο λόγω του αναμφισβήτητου κύρους του, αλλά και επειδή, σε αντίθεση με το υπουργείο Οικονομικών, αναμένεται να κινηθεί οριζόντια και με καινοτόμες μεθόδους.

Καλά ενημερωμένες πηγές υποστηρίζουν, όμως, ότι ο δρόμος του κ. Νικολούδη θα είναι μάλλον δύσβατος, καθώς δεν διαθέτει τον κατάλληλο μηχανισμό, ενώ η προσπάθειά του να συγκροτήσει μια εξειδικευμένη ομάδα συνεργατών προσκρούει μέχρι τώρα σε γραφειοκρατικά εμπόδια. Οι ίδιες πηγές, μάλιστα, εκφράζουν σκεπτικισμό για το εάν πράγματι υπάρχει βούληση να δημιουργηθεί ένα τέτοιο κέντρο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς. Διευκρινίζουν, πάντως, ότι ο πρωθυπουργός έχει επενδύσει στον υπουργό Επικρατείας, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και με άλλους κυβερνητικούς παράγοντες. Από το περιβάλλον του υπουργού σημειώνεται πως «αυτή τη στιγμή στήνεται ένα δίχτυ για να πιαστούν μεγάλα ψάρια και να εισπραχθούν διόλου ευκαταφρόνητα ποσά». Σημαντική στήριξη στο όλο εγχείρημα θα δοθεί και από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων. Ο επικεφαλής της Χάρης Τσαβδάρης έχει υποβάλει την παραίτησή του από τις 30 Ιανουαρίου, αλλά ακόμα παραμένει στη θέση του. Ως πιθανότερος αντικαταστάτης του ακούγεται ο καθηγητής του ΕΜΠ Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, αν και αυτό δεν επιβεβαιώνεται από επίσημες πηγές.

Τέλος, πρωταγωνιστικό ρόλο στην όλη εκστρατεία θα έχει και ο νέος επικεφαλής του ΣΔΟΕ Παναγιώτης Δάνης, την εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του οποίου εκφράζουν κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών: «Είναι μια πολύ καλή επιλογή. Ηταν προϊστάμενος της ΥΠΕΔΑ Αθηνών, της Διεύθυνσης Επιθεώρησης Υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών, της Διεύθυνσης Φορολογίας Κεφαλαίου του υπουργείου Οικονομικών και της Π.Δ. ΣΔΟΕ Αττικής. Δεν δίστασε να υποβάλει την παραίτησή του από το ΣΔΟΕ, καταγγέλλοντας αναξιοκρατική στελέχωση των μηχανισμών του σώματος».

Η ηγεσία του υπουργείου φαίνεται ότι εκτίμησε ιδιαίτερα και το γεγονός ότι δεν συνεργάστηκε ποτέ με εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, κάτι ιδιαίτερα σύνηθες για άτομα με τη δική του εμπειρία. Η κυρία Βαλαβάνη αποφεύγει να ανοίξει ακόμα τα χαρτιά της, αλλά συνεργάτης της μας είπε ότι σε λίγο θα ολοκληρωθεί η επεξεργασία ενός τελικού σχεδίου για την πάταξη του λαθρεμπορίου. Ακόμα μία σημαντική παράμετρος είναι η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού στους ελεγκτικούς μηχανισμούς. «Μόνο ένας υπάλληλος εργάζεται αυτή τη στιγμή στο σύστημα εισροών – εκροών για τα καύσιμα. Πώς μπορεί να τα βγάλει πέρα;». Αδυναμία αποτελεί επίσης το γεγονός ότι το πληροφοριακό σύστημα έσπασε στα δύο. Το ένα τμήμα βρίσκεται υπό την εποπτεία της κυρίας Βαλαβάνη και το άλλο υπό την εποπτεία του έτερου αναπληρωτή υπουργού Δημήτρη Μάρδα. «Διαφορετικά τμήματα και διαφορετικές γραμματείες εμποδίζουν τον απαραίτητο συντονισμό», σημειώνεται χαρακτηριστικά. Η αλλαγή αυτή ήταν ένας μνημονιακός όρος που υποτίθεται ότι θα έφερνε πολιτική αυτονομία. «Την πολιτική αυτονομία τη μεταφράσαμε σε διοικητική, λόγω αδυναμίας», σχολιάζει ειρωνικά υπηρεσιακός παράγοντας που λόγω αρμοδιότητας διαπιστώνει καθημερινά τις αρνητικές συνέπειες αυτής της αλλαγής.

Επιβεβαιώνει τους ελέγχους σε μεγαλοεργολάβους η Επιτροπή Ανταγωνισμού

Ανακοίνωση εξέδωσε σήμερα το απόγευμα η Επιτροπή Ανταγωνισμού αναφορικά με τις χθεσινές αποκαλύψεις της εφημερίδας μας για τις ανακρίσεις μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων της χώρας.

Η Επιτροπή παραδέχεται ότι έχει προβεί σε ανακρίσεις και ξεκαθαρίζει πως «σε συνέχεια του χθεσινού πρωτοσέλιδου δημοσιεύματος της εφημερίδας ”ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ” με τίτλο ”Άγρια ανάκριση στυλ FBI στους μεγαλοεργολάβους” που αναπαράχθηκε ή μεταδόθηκε και από ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, διευκρινίζουμε ότι δεν υπήρξαμε δέκτης πιέσεων και ως Ανεξάρτητη Αρχή συνεχίζουμε το έργο μας ανεπηρέαστοι από κάθε πολιτική συγκυρία».

Επίσης υπογραμμίζεται ότι η Αρχή «διαφυλάσσει τη μυστικότητα των ερευνών της και μιλάει κάθε φορά αποκλειστικά και μόνο με τις αποφάσεις της. Το εν λόγω δημοσίευμα είναι στο σύνολο του αποτέλεσμα δημοσιογραφικής έρευνας και σημειώνεται, εκ περισσού, ότι δεν έχει καμία σχέση με την Επιτροπή Ανταγωνισμού».